Mesleğe Giriş

Kamu iç denetçiliği mesleğine girişle ilgili düzenleme 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunun 65. maddesine dayanılarak yürürlüğe konulan "İç Denetçi Adayları Belirleme, Eğitim ve Sertifika Yönetmeliği" ile belirlenmiştir.

İç Denetçi Adaylarının Belirlenmesi
Aday belirleme sınavı
İç denetim eğitimine tabi tutulacak iç denetçi adayları; Kurulca yapılacak veya öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığına, Milli Eğitim Bakanlığı Ölçme ve Değerlendirme Merkezine ya da uygun başka bir kuruma yaptırılacak aday belirleme sınavıyla belirlenir. Sınavda alınan puanlar bir sonraki sınavın sonuçları açıklanana kadar geçerlidir. Sınava girecek memurlara idarelerince izin verilir. Uluslararası geçerliliği olan CIA (Certified Internal Auditor), CISA (Certified Information System Auditor), CCSA (Certified Control Self Assessment) ve CGAP (Certified Government Auditing Professional) sertifikalardan birini almış olanlar, aday belirleme sınavından muaf olup Kurula gerekli belgelerini göndererek iç denetçi eğitimine katılırlar.

Aday belirleme sınavına başvuru şartları
Aday belirleme sınavına katılacak olanların 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinde belirtilen şartlar ile aşağıdaki şartları taşıması gerekir.

a) En az dört yıl süreli eğitim veren yükseköğretim kurumları ile denkliği Yükseköğretim Kurulu tarafından kabul edilen yurt dışındaki eşdeğer eğitim kurumlarından birini bitirmek.
b) Aşağıda belirtilen süre zarfında çalışmış olma şartını yerine getirmek:

1. Yardımcılıkta geçen süreler dahil olmak üzere, mesleğe yarışma sınavına tabi tutulmak suretiyle alındıktan sonra yapılan yeterlik sınavında başarı göstermek kaydıyla kamu idarelerinde denetim elemanı olarak en az beş yıl.
2. Yardımcılıkta geçen süreler dahil olmak üzere, mesleğe yarışma sınavına tabi tutulmak suretiyle alındıktan sonra yapılan yeterlik sınavında başarı göstermek kaydıyla uzman olarak en az sekiz yıl.
3. Araştırma görevliliğinde geçen süreler dahil olmak üzere, doktora unvanını almış öğretim elemanı olarak en az sekiz yıl.
4. Müdür ve daha üst unvanlarda en az sekiz yıl.

c) İç denetçi aday belirleme sınavı son başvuru tarihinden önceki iki yıl içinde alınmış olması kaydıyla, İngilizce, Almanca veya Fransızca dillerinden birinden Kamu Personeli Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavından (KPDS) veya üniversitelerarası Kurul Yabancı Dil Sınavından (üDS) en az elli puan almış olmak.
d) Son başvuru tarihi itibarıyla kırkbeş yaşından büyük olmamak.
e) Sicil raporu düzenlenen son üç yıl içinde olumsuz sicil almamış olmak.
f) Uyarma ve kınama cezaları hariç disiplin cezası almamış olmak.
g) Yurdun her yerinde çalışabilecek sağlık durumuna sahip olmak.
h) Kurulun belirlediği etik kurallara uygun öz geçmişe sahip olmak.

Aday belirleme sınav duyurusu
Kurul, sınavın yapılacağı tarih ve yerler ile sınava giriş şartları, eğitime kabul edilecek iç denetçi aday sayısı, başvuru yeri ve başvuruda istenecek belgeler, sınav konuları ve ağırlıklarını sınav tarihinden en az iki ay önce Kurulun internet sitesinde duyurmaya başlar ve Resmî Gazete’de bir defa ilan eder.

Aday belirleme sınav başvurusu
İç denetçi aday belirleme sınavına katılmak isteyenler;
a) Nüfus cüzdanı fotokopisi, b) Lisans veya üzeri diploma, mezuniyet belgesi veya denklik belgesi fotokopisi,
c) İki adet vesikalık fotoğraf,
d) Kamu Personeli Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavı veya üniversitelerarası Dil Sınavı sonuç belgesi fotokopisi,
e) çalıştıkları kamu idaresinden alacakları hizmet belgesini,
tamamlayarak ilan edilen tarihe kadar Kurula şahsen veya posta yoluyla başvururlar. Postadaki gecikmeler dikkate alınmaz. Kurul, elektronik ortamda başvuru koşullarını düzenleyebilir. Sınavı kazanan adaylar başvuru sırasında istenen belgelerin asıllarını veya tasdikli örneklerini eğitime kaydolurken ibraz ederler.

Aday belirleme sınav giriş belgesi
Kurula başvuruda bulunan ve sınava katılma şartlarını taşıyan adayların adreslerine sınavı yapan birim tarafından fotoğraflı sınav giriş belgesi postalanır. Ayrıca, sınava girmeye hak kazanan adayların isim listesi Kurulun internet sitesinde duyurulur.

Aday belirleme sınavı ve konuları;
İç denetçi aday belirleme sınavı, Kurulun belirlediği tarihte, Ankara'da yapılır. Başvuru yoğunluğuna göre Kurul başka sınav merkezlerinin açılmasına karar verebilir.
İç denetçi aday belirleme sınavı aşağıdaki konulardan oluşur.
a) Genel yetenek ve genel kültür.
b) Genel iktisat, işletme ve maliye.
c) Temel hukuk bilgisi ve idare hukuku.
d) Genel muhasebe.

Aday belirleme sınav sonuçlarının değerlendirmesi
Kurulun, iç denetçi aday belirleme sınavından 100 tam puan üzerinden 70 ve üzeri puan almış kişiler arasından başarı sırasına göre belirleyeceği sayıda aday, gruplar halinde eğitim programına alınır. Kurul, 70 puanı aşan adaylar arasından programa kabul edilecek iç denetçi aday sayısının yüzde 10'u kadar adayı puan sırasına göre yedek olarak belirleyebilir.

İç Denetçi Adaylarının Eğitimi
Eğitim yeri
Kurul tarafından belirlenen eğitim yeri ve zamanı, eğitim programının başlamasından en az bir ay önce adaylara bildirilir ve Kurulun internet sitesinde duyurulur.
Eğitimde yer verilecek konular
İç denetçi adayları, Kurulca belirlenen müfredat ve programa göre, aşağıdaki konuları da kapsayacak şekilde, Maliye Bakanlığınca eğitime tabi tutulur.
a) İç denetim standartları ve risk yönetimi;

1. İç denetim standartları ve meslek ahlak kuralları,
2. İç kontrol, denetim ve yönetime ilişkin risk modelleri,
3. Risk değerlendirme yöntemleri,
4. Mali yönetim ve mali kontrol,
5. İstatistiki yöntemler.

b) Denetim yöntemi ve uygulamaları;

1. Denetim türleri ve teknikleri,
2. Performans ölçümü,
3. Bilgisayar destekli denetim teknikleri,
4. Denetim raporu yazım şekilleri ve raporlama.

c) Muhasebe;

1. Genel muhasebe,
2. Devlet muhasebesi,
3. Mali tablolar analizi,
4. Bilgisayarlı muhasebe uygulamaları.

d) Mevzuat;

1. Bütçe,
2. Kamu malları, ihale ve harcama mevzuatı,
3. Kamu personel mevzuatı,
4. İdare hukuku,
5. Yargılama usul hukuku,
6. Avrupa Birliği mali mevzuatı.

Eğitim süresi
Eğitim süresi üç aydan az olmamak üzere Kurul tarafından belirlenir. Eğitime kabul edilen iç denetçi adayları eğitim süresince kurumlarından izinli sayılır.

Sertifika sınavı
Eğitim tamamlandıktan sonra iç denetçi adayları, Kurulun belirlediği yer ve tarihte sertifika sınavına tabi tutulur. Sertifika sınavı, programın tamamlanmasından itibaren 30 gün içinde yapılır. Eğitim programına mazeretsiz beş günden fazla süreyle katılmayanlar sertifika sınavına kabul edilmez.

Sınav komisyonu
Sınav komisyonu biri başkan olmak üzere beş asıl ve iki yedek üyeden oluşacak şekilde Kurulca belirlenir. Komisyon üyeleri, belirlenen eğitim konularında uzman öğretim üyeleri, kamuda daire başkanı veya daha üst görevlerde bulunanlar ile iç denetçilerden veya bu unvanlara sahip olmuş kişilerden oluşur.

Sertifika sınav konuları ve sınav usulü
Kurul, eğiticilerin, konuyla ilgili akademisyenlerin ve denetim konusunda uzman kişilerin katılımıyla sınav sorusu hazırlama komisyonu oluşturur ve cevap anahtarını da içerecek şekilde bir soru bankası hazırlatır. Sınav komisyonu, soruları Kurulun belirleyeceği usule uygun olarak soru bankasından seçer. Sınav, 13 üncü maddede dört başlıkta belirtilen eğitim konularını kapsayacak şekilde klasik yazılı veya test usulüyle yapılır.

Sınav sonuçlarının değerlendirilmesi
Sınav komisyonu, önceden belirlenmiş cevap anahtarına göre cevap kağıtlarını değerlendirerek yüz tam puan üzerinden puanlama yapar. Sınavda başarılı sayılabilmek için her bir sınavdan en az altmış puan alınması ve dört sınav ortalamasının yetmiş puan ve üzerinde olması gereklidir.

Sınav sonuçlarının duyurulması ve itiraz
Sınav sonuçları en geç 15 işgünü içerisinde okunup değerlendirilmek suretiyle tüm adayların almış oldukları puanlar Kurulun internet sitesinde ilan edilir. Sınav sonuçlarına ilandan itibaren 5 işgünü içinde itiraz edilebilir. İtiraz, Kurul tarafından en geç 15 işgünü içinde değerlendirilerek sonuçlandırılır ve adaya bildirilir.

Sınavda başarısız olan adayların durumu
Sınavda başarısız olan adaylar, yaş şartı hariç iç denetçi adayı olabilme şartlarını muhafaza etmeleri kaydıyla tekrar eğitime tabi tutulmadan izleyen iki sınava katılabilirler.

Eğitim Sonucunda Yapılacak İşler
Sertifikanın verilmesi
Kurulca, sertifika sınavında başarılı olanlara aldıkları puanı da gösteren sertifika verilir. Bu sertifika iç denetçiliğe atandıkları tarihten itibaren üç yılda bir İç Denetim Koordinasyon Kurulunca hazırlanarak, Maliye Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca çıkarılacak yönetmelik hükümlerine göre derecelendirilir.