Asaf Derviş Paşa

1868 tarihinde İstanbul’da doğdu. Tıbbiye’den mezun olarak doktor oldu. Zamanının tanınmış kadın doğum hastalıkları uzmanıdır. Yozgat kumandanlığından emekli Derviş Paşa’nın oğlu ve eski sadrazamlardan Halil Hamid Paşa’nın torunlarındandır.

Sadrazam Halil Hamid Paşa, değerli bir zat olup ülkesini kalkındırmak için çok çalışmıştır. 49 yaşında olduğu hâlde 27 Nisan 1785 tarihinde Bozcaada’da idam edildi. Kesilen başı Üsküdar’da Karacaahmet Mezarlığı’nda 6. adadaki aile haziresindedir. Burada kallavili iki şahidesi vardır.

Asaf Derviş Paşa Sirkeci’deki Askerî Tıbbiye’ye girmiş ve 1893’te hekim yüzbaşı olarak mezun olmuştur. Tıbbiye’de okuduğu sıralarda İttihad ve Terakki Cemiyeti kurulmuştur. Okulun hamam ve mutfaklarına ait odun yığınları üzerinde yapılan bir toplantıda bu cemiyetin kurulmasına teşebbüs edilmiştir. Sonra Edirnekapı dışında İnciraltı mevkiinde yapılan toplantıda ise cemiyet kurulmuştur. Tıbbiye’den Trabzonlu Abdülkerim Sebatî, Üsküdarlı Şerafettin Mağmumî ve İstanbullu Asaf Derviş Efendiler ile Bosnalı Ali Rüşdü de bu toplantıya katılmıştır. Toplantı sonunda Ali Rüşdü reis, Şerafettin Mağmumî zabıt kâtibi, Asaf Derviş kasadar seçilmişlerdir.

Bir müddet Trablusgarp’da bulunduktan sonra Tıbbiye muallim muavini olmuş ve ihtisas için dört arkadaşı ile birlikte Mektep Nazırı Zeki Paşa tarafından Berlin’e gönderilmiştir.

Almanya’da 5 sene ihtisas yaptıktan sonra Gülhane Askerî Hastahanesi’ne muallim oldu. Balkan Harbi ile I. Dünya Savaşı’nda askerî hekimlik hizmetinde bulunmuş ve uzun müddet tıp fakültesinde profesörlük yaparak kadın hastalıkları şubesini yenileştirmiş ve birçok mütehassıslar yetiştirmiştir.

Kadın Hastalıkları adı ile üç ciltlik bir eseri varsa da ancak bir cildi tamamen neşrolundu. İkinci ciltten 25 forma basıldı ve eser noksan kaldı. Jinekolojiyi Türkiye’ye getiren cerrah olarak tanınmıştır. Kardeşi Rıza Derviş olup bunun da oğlu ekonomiden sorumlu bakan olarak Dünya Bankası’ndan getirilen Kemal Derviş’tir. Bu zatın iddiasına göre babaanne tarafından Tepedelenli Ali Paşa’ya, büyük baba tarafından Sadrazam Halil Hamid Paşa’ya mensup imiş.

Asaf Derviş Paşa, 1928 tarihinde İstanbul’da vefat etti. Kabri Eyüp’te Bahariye Mezarlığı’nda ve Hayalî Said Efendi aile sofasının üst tarafındaki set üzerindedir. Burası büyük bir hazire olup Asaf Derviş Paşa’dan başka kendisinden iki sene evvel vefat eden kızı Fatma İsmet Hanım’ın 1957’de vefat eden eşi ve Halil Paşa’nın kızı Vedia Bükey Hanım’ın kabirleri bulunmaktadır.