İbrahim Halet Bey

İbrahim Hâlet Bey 1253’de (1837) Üsküdar’da doğdu. Maliye ve Evkaf Nazırı M. Hâlid Efendi ile Ayşe Hasna Hanım’ın oğludur. Tahsilini tamamladıktan sonra 1267’de (1850/51), o vakit divanı hümayun amedcisi olan eski Sadrazam Mahmud Nedim Paşa’nın yardımı ile Hariciye nezareti mektûbî kalemine girdi. Bu görevde iken meşhur mesnevihan Hoca Hüsameddin Efendi’nin derslerine devam etti. Arapça ve Farsça okumuş, Ayasofya Camii’nde devrin ileri gelen âlimlerinden ders almıştır.

Sonra uzun müddet Ruznamei Ceridei Havadis gazetesinin başmuharrirliğinde bulundu ve edebiyata dair makaleler yazdı. Gazetede tefrika edilen Napolyon tarihinin bazı yerlerini düzeltti.

Birtakım görevlerde bulunduktan sonra Cevdet Paşa’nın Halep valiliğine tayininde onun yanında bulunup mektupçu muavini oldu. Sonra da Halep mektupçusu oldu. Bu görevde iken Fihristi Vilâyeti

Halep adıyla bir salname (yıllık) neşretmiştir. Bu salname Padişah’a takdim edilerek vilâyetlere bu yolda salname yayınlanması emrolundu. Bu arada Fırat ve Gadirü’lFırat gazetelerini neşretti.

Cevdet Paşa’nın yardımı ile 1285 Saferinde (Haziran 1860) rütbei ula sınıfı sânisi ve aylık ilâvesiyle Divanı Ahkâmı Adliye başkâtipliğine tayin edildi. Başkitabetten sonra bir müddet açıkta kaldı. 1291 Zilkadesinde ((Aralık 1874) Bağdat mektupçuluğuna tayin edildi ise de gitmedi. Safer 1293’te (Mart 1876) Maarif Nezareti mektupçusu oldu. Bu görevde iken hastalandı. Biraz yattıktan sonra 9 Rebiyülahir 1295‘te (Nisan 1878) vefat etti. Kabri Eyüp Sultan Türbesi haziresindedir.

Hâlet İbrahim Bey’in birçok eseri vardır ki şunlardır:

On İki İmam’ın hayat ve hususiyetlerine dair risalelerle, Enmûzec, Mebdei Kitabet, Sefinetü’lİnşa, Tercümei Hâli Molla Lütfi, Tercümei Hâli Hoca Hüsameddin Efendi, Sırru’lEsrar, Seyrü’lAkmâr isimli risaleleri ile Dolap adlı dergisi, Halet’üşŞahab adlı divanı vardır. Âli Osman ismiyle yazmaya başladığı tarihin ancak birinci cildini tamamlayabilmiştir.

Hâlet Efendi gazeteci, yazar, şair, mektupçu ve ilk salnameyi hazırlayan kimse olarak bilinen değerli bir şahsiyettir.